Tìm Kiến

Tìm kiếm chọn lọc

DI SẢN "NGHỆ THUẬT LÀM GỐM CỦA NGƯỜI CHĂM" ĐÃ ĐƯỢC TỔ CHỨC UNESCO THÔNG QUA VÀ GHI DANH VÀO DANH MỤC DI SẢN VĂN HÓA PHI VẬT THỂ CẦN BẢO VỆ KHẨN CẤP

Thứ tư - 30/11/2022 09:36
Vào lúc 16h 12 phút giờ địa phương ngày 29/11/2022 (22h12 ngày 29/11/2022 giờ Việt Nam) tại Phiên họp lần thứ 17 của Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003, thủ đô Rabat, Vương quốc Maroc di sản "Nghệ thuật làm gốm của người Chăm" đã được Tổ chức UNESCO thông qua và ghi danh vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp. Đây là nghề thủ công truyền thống đầu tiên của Việt Nam được đề cử và ghi danh. Gốm của người Chăm chủ yếu là đồ gia dụng, đồ dùng cúng lễ và đồ mỹ nghệ gồm chum (jek), nồi (gok), mâm (cambak), bình (bilaok)… Nghề làm gốm được xem là biểu hiện của sự sáng tạo cá nhân do người phụ nữ Chăm làm ra trên nền tảng tri thức được lưu truyền trong cộng đồng. Thay vì sử dụng bàn xoay, người phụ nữ Chăm di chuyển giật lùi quanh khối nguyên liệu để tạo hình sản phẩm. Gốm không tráng men và được phơi khô, nung ở ngoài trời bằng củi và rơm trong 7 đến 8 giờ ở nhiệt độ khoảng 800°C.
Ông Samir Addahre, Đại sứ và Phái đoàn thường trực của Vương quốc Ma Rốc tại UNESCO, Chủ tịch, điều hành phiên họp

Ông Samir Addahre, Đại sứ và Phái đoàn thường trực của Vương quốc Ma Rốc tại UNESCO, Chủ tịch, điều hành phiên họp

    Nguyên liệu (đất sét, cát, nước, củi và rơm) được khai thác tại chỗ. Dụng cụ làm gốm đơn giản do nghệ nhân tận dụng vật liệu tại chỗ như: vòng quơ, vòng cạo (bằng tre) để cạo mỏng thân gốm, và vỏ sò, vải cuộn thấm nước để chà láng thân gốm. Tri thức và kỹ năng làm gốm được trao truyền cho các thế hệ trong gia đình thông qua thực hành. Việc làm nghề tạo cơ hội cho người phụ nữ Chăm giao lưu, tương tác trong lao động sản xuất, sinh hoạt xã hội, cũng như trong việc giáo dục nghề nghiệp cho con cái, nâng cao hơn nữa vai trò của họ trong xã hội. Nghề làm gốm cũng giúp tăng thu nhập của gia đình và bảo lưu thuần phong mỹ tục, bản sắc văn hóa của người Chăm ở Việt Nam. Tuy nhiên, dù có nhiều nỗ lực bảo vệ, song nghề gốm của người Chăm vẫn đang đứng trước nguy cơ mai một vì sự tác động của quá trình đô thị hóa đến khả năng tiếp cận nguồn nguyên liệu thô, sự chậm thích ứng với kinh tế thị trường và thế hệ trẻ ít quan tâm đến nghề.
 
        Theo Uỷ ban Liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, Hồ sơ đề cử di sản văn hóa phi vật thể Nghệ thuật làm gốm của người Chăm đáp ứng những tiêu chí sau để ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp, vì: Di sản này liên quan đến nghề thủ công truyền thống làm gốm Chăm bằng tay và sử dụng các công cụ đơn giản. Chủ thể văn hóa và người thực hành chủ yếu là phụ nữ Chăm. Tri thức và kỹ năng làm nghề được trao truyền trong gia đình, dòng họ và cộng đồng. Việc trao truyền được thực hiện bằng biện pháp kể chuyện và thực hành hàng ngày. Di sản thu hút sự trao đổi và tương tác giữa những người thực hành nghề, các sinh hoạt xã hội và nâng cao vai trò của người phụ nữ Chăm trong xã hội hiện đại. Di sản gắn liền với nghệ thuật.
 
        Tính đến nay, Việt Nam hiện có 15 di sản được UNESCO ghi danh vào các Danh sách (bao gồm 13 di sản văn hóa phi vật thể trong Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại và 02 di sản văn hóa phi vật thể trong Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp), phân bố ở 61/63 tỉnh, thành phố. Hiện, UNESCO đang xem xét theo lộ trình 03 Hồ sơ di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã trình trong thời gian vừa qua là: Nghề làm gốm của người Chăm, Nghề làm tranh dân gian Đông Hồ và Lễ hội Vía Bà Chúa Xứ núi Sam. 04 di sản văn hóa phi vật thể đã được Thủ tướng Chính phủ cho phép và đang tổ chức xây dựng hồ sơ trình UNESCO ghi danh vào các danh sách gồm: Mo Mường, Nghệ thuật Sơn Mài, Võ cổ truyền Bình Định, Nghệ thuật Chèo Châu thổ sông Hồng.
 
        Được biết: Tối 27 tháng 11 năm 2022 (giờ địa phương), tại Thủ đô Rabat, Vương quốc Maroc, Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể long trọng tổ chức lễ khai mạc Kỳ họp thứ 17. Kỳ họp sẽ diễn ra trong 6 ngày (từ ngày 28 tháng 11 đến ngày 03 tháng 12 năm 2022. Đoàn Việt Nam tham gia Kỳ họp gồm các đại diện của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (PGS. TS. Lê Thị Thu Hiền, Cục trưởng Cục Di sản văn hóa, Trưởng đoàn).
 
        Công ước 2003 của UNESCO cùng với đó là các văn bản hướng dẫn thi hành là văn bản pháp lý quốc tế quan trọng về lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể với các quốc gia thành viên. Công ước quy định nhiều nội dung như: xác định các biểu hiện văn hóa là di sản văn hóa phi vật thể, phân loại di sản văn hóa phi vật thể, vai trò, sự tham gia của cộng đồng chủ thể và các quốc gia vào hoạt động bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể, kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể, các Danh sách và việc ghi danh di sản vào các Danh sách, các báo cáo, bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể ở cấp quốc gia và quốc tế, hợp tác và hỗ trợ quốc tế, quỹ quốc tế bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể và nhiều nội dung quan trọng khác.
 
        Ngày 20 tháng 9 năm 2005, Việt Nam chính thức tham gia và trở thành một trong 30 quốc gia đầu tiên gia nhập Công ước 2003 về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO, đánh dấu sự hội nhập, xác định vai trò quốc tế của Việt Nam trên lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể với UNESCO và các nước trên thế giới. Cho đến nay, có 180 Quốc gia và vùng lãnh thổ phê chuẩn tham gia là thành viên của Công ước 2003.
 
        Tại Kỳ họp này, Ủy ban liên chính phủ sẽ: xem xét các báo cáo (26) của các quốc gia thành viên về tình trạng của các di sản được ghi trong Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ khẩn cấp; xem xét các báo cáo (42) chu kỳ đầu tiên về việc thực hiện Công ước và về tình trạng của các di sản được ghi vào Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại các Quốc gia thành viên ở Châu Âu; xem xét, thẩm định hồ sơ đề nghị ghi tên vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp; xem xét, thẩm định hồ sơ đề cử vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; xem xét các đề xuất đăng ký vào danh sách Thực hành bảo vệ tốt; Quỹ di sản văn hóa phi vật thể; thảo luận chuyên đề về di sản sống và phát triển bền vững… Với vai trò là Thành viên Ủy ban liên Chính phủ, Việt Nam sẽ tham gia thảo luận vào các nội dung của Kỳ họp, trong đó bao gồm cả việc biểu quyết ghi danh Hồ sơ vào các Danh sách.
 
        Việt Nam báo cáo về tình trạng bảo vệ Di sản văn hóa phi vật thể Ca Trù trong Danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp và Hồ sơ Nghệ thuật làm gồm của người Chăm của Việt Nam ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp sẽ được Ủy ban xem xét tại Kỳ họp này ( Đây là một trong 56 hồ sơ được xem xét trong kỳ họp này). Hồ sơ Di sản văn hóa phi vật thể Ca Trù được UNESCO ghi danh vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp năm 2009. Theo quy định, 4 năm một lần, các quốc gia phải nộp Báo cáo cho Ủy ban. Đây là lần thứ 3 Việt Nam gửi báo cáo về tình trạng bảo vệ di sản./.

 
 

Tác giả bài viết: NGUYỄN CHÍ PHÚ

Tổng số điểm của bài viết là: 5 trong 1 đánh giá
Click để đánh giá bài viết

Theo dòng sự kiện

Xem tiếp...

Những tin mới hơn

Những tin cũ hơn

 

Thông Báo - Giấy Mời - Văn Bản

Hiện Vật Tiêu Biểu

  • Tên hình ảnh 1
  • Ảnh khai thác cổ vật
  • Tên hình ảnh 1
  • Tên hình ảnh 1
  • Chèo bả trạo
  • Lễ nghinh ông
  • Bình gốm
  • Đàn đá
  • Rìu đá
  • Vươn miện của vua và hoàng hậu

Thư Viện Video Clip

Văn hóa Chăm Pa

Văn hóa Chăm Pa

Đã xem: 3228
13/02/2017
Khai quật cổ vật

Khai quật cổ vật

Đã xem: 2688
13/02/2017

Liên Kết WebSite

Thống Kê Truy Cập

Đang truy cậpĐang truy cập : 381

Máy chủ tìm kiếm : 16

Khách viếng thăm : 365


Hôm nayHôm nay : 72277

Tháng hiện tạiTháng hiện tại : 1857938

Tổng lượt truy cậpTổng lượt truy cập : 35081709

Đường Đi